Αναστασία Μηνά
Under Erasure: Beneath the Unsettled Sky. Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2023
Eπιμέλεια: Àngels Miralda
Γραφικά: Άδωνης Παπαδόπουλος
Φωτογραφίες: Έκτορας Παπαγεωργίου
Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Λευτέρη Οικονόμου παρουσιάζει την νέα ατομική έκθεση της Αναστασίας Μηνά (γεν. 1986, Κύπρος). Η έκθεση παρουσιάζει μία σειρά πρόσφατων έργων καθώς και ένα νέο, μεγάλης κλίμακας σχέδιο με τίτλο The Sky Hasn’t Decided (2021-23). Χαρακτηριστικό γνώρισμα του εικαστικού έργου της Μηνά αποτελεί η εμμονή της με τη γραφή και το σχέδιο καθώς και η επεξεργασία προσωπικών φωτογραφικών εικόνων. Οι εικόνες αυτές, άπτονται θεμάτων όπως οι οικογενειακές σχέσεις, η κληρονομημένη μνήμη και οι τρόποι με τους οποίους το προσωπικό στοιχείο ενισχύει την πολυπλοκότητα και προσθέτει συναίσθημα σε εθνικά αφηγήματα. Το έργο της είναι σε μεγάλο βαθμό εμπνευσμένο από το φωτογραφικό αρχείο της γιαγιάς της, Κατερίνας Μιχαήλ, που γεννήθηκε στην Κύπρο το 1929 και έζησε τις δεκαετίες εκείνες- γεμάτες ελπίδα και φόβο, πολέμους και απελευθερώσεις- που διαμόρφωσαν την πολυτάραχη σύγχρονη πραγματικότητα του νησιού.
Το θέμα του κεντρικού έργου είναι μια φωτογραφική εικόνα της δεκαετία του 1970 που απεικονίζει τη μητέρα και τη θεία της Μηνά μαζί με μια ομάδα συνομήλικων τους νέων. Η ασάφεια της δυσπρόσιτης αυτής σκηνής, ενισχύεται από τις σχεδιαστικές παρεμβάσεις που καθιστούν αυτό το μεγάλης κλίμακας έργο ακόμη πιο δυσανάγνωστο. Το έργο θίγει το ρόλο της φωτογραφίας και της μνήμης – προσεγγίζοντας το οικογενειακό άλμπουμ ως ιστορικό αρχείο που συνδέεται με τις προσωπικές μνήμες γενεών. Οι φωτογραφίες παλαιότερων δεκαετιών από τη μία, αποκωδικοποιούνται αποδίδοντας μυστήριο για όσους αναγνωρίζουν τα εικονιζόμενα υποκείμενα και από την άλλη, προσφέρουν μια πιο ψυχρή κοινωνιολογική και αισθητική εμπειρία στο ευρύ κοινό. Έτσι, η ομάδα των νέων που στέκονται μαζί, μπορεί αρχικά να μοιάζει σαν μια ομάδα διαδηλωτών που στέκονται αποφασιστικά πλάι πλάι ή μπορεί να είναι εξίσου μια ομάδα φίλων που ποζάρουν για μια φωτογραφία – η εγγύτητα, λειτουργεί εδώ σαν το στοιχείο εκείνο που συνδέει οικογένεια και ιδεολογία μέσου του τρόπου που συσχετίζονται τόσο ξεχωριστά το ένα άτομο με το άλλο, όσο και συνθετικά σαν μια συμμαχία.
Τα μοτίβα που αποτυπώνονται σχεδιαστικά πάνω στις φωτογραφικές επιφάνειες παραπέμπουν στην συνήθεια της γιαγιάς της Μηνά, να προστατεύει τις φωτογραφίες με όποιο υλικό είχε πρόχειρο στη διάθεσή της. Υλικά όπως χαρτιά διακοσμημένα με μοτίβα και χαρτομάντηλα τοποθετούνταν ως προστατευτικά μεταξύ φωτογραφιών, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια διάφανη επιφάνεια που προσθέτει χωρίς αυτό να επιδιώκεται, ένα ακόμα επίπεδο εικονογραφίας στη φωτογραφία. Αυτές οι παρεμβάσεις, υπερβαίνουν την προσωπική συναισθηματική σύνδεση και είναι ανάλογες με την απώλεια της γνώσης και της κατανόησης σύνθετων γεγονότων, καθώς και με το ανέφικτο πρόσβασης σε κάθε βιωμένη αλήθεια.
Ο τίτλος Under Erasure είναι η αγγλική μετάφραση του όρου sous rature που ανέπτυξε ο φιλόσοφος Jacques Derrida για να περιγράψει το ανέφικτο της καταγραφής μιας βιωμένης εμπειρίας. Η φωτογραφία, όπως και το γράψιμο, είναι ανεπαρκής, αλλά απαραίτητη στον κόσμο. Η Αναστασία Μηνά μεταφράζει αυτό το σημασιολογικό δίλημμα στο πεδίο της τέχνης εξερευνώντας τη σχέση της φωτογραφικής εικόνας στη διαμόρφωση της ιστορίας.
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Helen Michael
