Λουκία Νικολαΐδου: εξιστορήσεις
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστίνα Λάμπρου
Βοηθοί επιμέλειας: ΑνναΜαρία Χαραλάμπους, Κυριάκος Θεοχάρους
Εστιάζοντας στις ιστορίες γυναικών, τη δράση και την ορατότητά τους σε μια καθοριστική περίοδο της νεωτερικότητας στην Κύπρο, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Λ. Οικονόμου παρουσιάζει την έκθεση «Λουκία Νικολαΐδου: εξιστορήσεις» από τις 25 Σεπτεμβρίου στο Γκαράζ.
Στην έκθεση παρουσιάζεται μια επιλογή έργων της Κύπριας πρωτοπόρου Λουκίας Νικολαΐδου (1909 – 1994) όπου πορτρέτα γυναικών στρέφουν το βλέμμα προς τον θεατή και παρατηρούν ενώ παρατηρούνται. Η έκθεση τοποθετείται σε ένα σύγχρονο πλαίσιο ιστοριογραφικού προβληματισμού και προτείνει νέες αφηγήσεις.
Η Νικολαΐδου επέστρεψε από τις σπουδές της στην Ecole Nationale des Beaux-Arts στο Παρίσι το 1933 και παρουσίασε τη δουλειά της σε τρεις ατομικές εκθέσεις που διοργάνωσε η ίδια μέσα στα επόμενα τρία χρόνια (1934, 1935, 1936). Οι εκθέσεις ωστόσο συνάντησαν την αδιαφορία του κοινού και ένα χρόνο μετά την τελευταία της έκθεση, το 1937, η Νικολαΐδου έφυγε για το Λονδίνο. Σταδιακά, μέχρι τη δεκαετία του ΄50 αποσύρθηκε από την καλλιτεχνική δραστηριότητα, και δεν επέστρεψε ξανά στην Κύπρο ως ζωγράφος.
Η έκθεση εστιάζει στη διεκδίκηση ορατότητας -την ευκαιρία των έργων να συναντήσουν το κοινό– επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνεται το έργο της πρωτοπόρου ζωγράφου σήμερα. Ενώ στη ζωγραφική της εποχής της οι γυναικείες μορφές παρουσιάζονταν κυρίως συμβολικά ως αγρότισσες ή μητέρες, η Νικολαΐδου έστρεψε το ενδιαφέρον της σε γυναικείες μορφές με σαρκική υπόσταση, αποδίδοντας τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα, την παρουσία τους.
Ο τρόπος με τον οποίο η ίδια αντιμετώπισε την εργασία της και το ρόλο της προσεγγίζεται στην έκθεση σε σχέση με την αντιμετώπιση κοινωνικών, ταξικών και έμφυλων εμποδίων στα πρώιμα χρόνια της Κυπριακής Νεωτερικότητας. Μέσα από αυτή την οπτική, εξετάζεται η αποφασιστική δράση της Νικολαΐδου και το ζωγραφικό της ενδιαφέρον τότε όπως και σήμερα: γυναικεία πρόσωπα με ευθύ βλέμμα, διεκδικούν ορατότητα και επισημαίνουν απουσίες από το εκλεκτικό θεματολόγιο του κανόνα της Κυπριακής μοντέρνας ζωγραφικής.
Έκδοση: Τρεις σύγχρονες Κύπριες συγγραφείς, οι Αλεξάνδρα Μαγκλή, Μαρία Πετρίδη και Κωνσταντία Σωτηρίου, κλήθηκαν να παρατηρήσουν λεπτομέρειες των έργων, θραύσματα πληροφοριών και αφηγηματικά κενά, για να γράψουν, η κάθε μια από τη δική της οπτική γωνία, κείμενα μυθοπλασίας. Τα διηγήματα, συνδιαλέγονται με το έργο της Νικολαΐδου διευρύνοντας τις πιθανότητες ανάγνωσης πέρα από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις της ιστορίας της τέχνης.
Οι τρεις λογοτεχνικές προσεγγίσεις ανοίγουν τα έργα σε νέες θεάσεις συνεισφέροντας στη συζήτηση θεμάτων που παραμένουν καίρια, όπως η συμπερίληψη ή ο αποκλεισμός, η διεκδίκηση χώρου και ορατότητας, τόσο στην εικαστική παρουσίαση των έργων όσο και στην εξιστόρησή τους.
Σύντομο βιογραφικό
Η Λουκία Νικολαΐδου γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1909. Μεταξύ 1929 και 1933 σπούδασε στο Παρίσι, στην Ecole Nationale des Beaux- Arts, στο εργαστήριο του Lucien Simon. Στο Παρίσι, συμμετείχε στο Salon d’ Automne του 1932. Επέστρεψε στην Κύπρο όπου διοργάνωσε και παρουσίασε έργα της σε τρεις ατομικές εκθέσεις: το 1934 στο Μέγαρο Παπαδοπούλου (Λευκωσία), το 1935 στη Λέσχη Ένωση (Λεμεσός) και το 1936 στην Γκαλερί 217 (Λεμεσός). Από το 1937 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και συμμετείχε σε έκθεση στην Leger Galleries, το 1939. Αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στο έργο της παρουσιάστηκε το 1992 στην Κρατική Πινακοθήκη Λευκωσίας. Πέθανε στην Αγγλία το 1994.
Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, τη συλλογή της Τράπεζας Κύπρου, την Πινακοθήκη Λεβέντη και τη Δημοτική Πινακοθήκη Λεμεσού.
